Pielęgnacja obszarów zielonych w mieście

23-03-2021 11:49

Pielęgnacja obszarów zielonych w mieście

Drzewa w Sandomierzu zaliczają się do starych. Większość z nich jest w bardzo złym stanie fitosanitarnym i grozi wykrotem. Ich stan zdrowotny oraz kondycja wynikają z niewłaściwie prowadzonych zabiegów pielęgnacyjnych w obrębie ich koron w przeszłości oraz z prowadzonych inwestycji infrastrukturalnych uszkadzających ich korzenie.

W okresie bezlistnym, czyli w terminie od 16.10.2020 r. do 28.02.2021 r. (poza okresem lęgowym ptaków) na działkach należących do Gminy Sandomierz zostało wycięte 21 szt. drzew (opis w tabeli poniżej). Każdego roku, jeden lub dwa razy w sezonie wegetacyjnym i jesienią, gdy można w pełni ocenić stan fitosanitarny drzew oraz określić gatunek patogenicznego grzyba bytującego w ich drewnie po owocnikach pojawiających się na odziomku, pniu lub konarach, dokonywane są komisyjne przeglądy drzewostanu. Uczestniczą w nich osoby, które posiadają wykształcenie kierunkowe (leśnictwo, ogrodnictwo, architektura krajobrazu) oraz przygotowanie zawodowe (studia, kursy, szkolenia) do podejmowania takich aktywności i reprezentują Gminę Sandomierz, Świętokrzyski Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Kielcach Delegaturę w Sandomierzu oraz Starostwo Powiatowe w Sandomierzu. W przeglądach drzewostanu uczestniczą także administratorzy poszczególnych obiektów, których jednym z obowiązków jest dbałość o bezpieczeństwo osób przebywających na ich terenie.

Wyniki takich przeglądów są podstawą do podejmowania decyzji w odniesieniu do działań jakie należy zrealizować w obrębie poszczególnych drzew. Najczęściej wyznaczane są kierunki prac pielęgnacyjnych, dodatkowa obserwacja, gdyż celem komisji jest zachowanie jak największej liczby drzew w mieście. Drzewa, które są wyznaczone do poddania zabiegom pielęgnacyjnym obejmującym cięcie sanitarno-pielęgnacyjne oraz założenia wiązań elastycznych lub trwałych, zabezpieczających korony drzew przed rozłamaniem, które mogą być wykonane przez specjalistów w sztuce arborystycznej, są poddawane tym zabiegom w miarę możliwości finansowych. Niestety, bardzo wiele drzew z uwagi na wcześniejsze niewłaściwe zabiegi pielęgnacyjne (np. ogławianie) czy uszkodzenia systemu korzeniowego, nie kwalifikuje się do podjęcia działań w celu ich zachowania. Takie drzewa zgłaszane są do wycięcia i po uzyskaniu stosownej zgody (z WUOZ w Kielcach Delegatury w Sandomierzu oraz Starostwa Powiatowego) są usuwane. Zwykle w ich miejsce, lub w pobliży planowane są nasadzenia zastępcze.

Dbałość o drzewostan i przeprowadzanie zabiegów pielęgnacyjnych w obrębie terenów zieleni jest obowiązkiem właściciela działek. Zabiegi pielęgnacyjne w obrębie powierzchni zadrzewionych polegają także na wymianie nasadzeń, na wprowadzaniu nowych gatunków, odmian, które urozmaicą poszczególne obszary. Ponadto właściciel działki odpowiada za bezpieczeństwo osób przebywających na jej terenie, więc także stan drzew musi oceniać systematycznie i realnie.

Obecnie w Parku Miejskim trwa rewaloryzacja. Już w br. pojawią się tam nowe rośliny, które na pewno uatrakcyjnią ten obiekt. Mogły się one tam znaleźć, dzięki przygotowaniu dla nich miejsca m.in. poprzez usunięcie części drzew. Drzewa pozostałe w parku, są obecnie pielęgnowane przez arborystów pracujących w koronach drzew. Plany nowych nasadzeń objęły także Park Piszczele i uzyskały akceptację WUOZ w Kielcach Delegatury w Sandomierzu. Tam wzdłuż Alei Szachowej zamiast umierających kasztanowców posadzone zostaną graby pospolite, drzewa szlachetne i polecane do nasadzeń parkowych. Już w br. posadzone zostaną pierwsze egzemplarze. Ponadto w czterech obszarach na terenie Parku Piszczele zaplanowano posadzenie krzewów kwitnących oraz bylin. Jednak te nasadzenia będą realizowane sukcesywnie przez kilka najbliższych lat.

Na terenie działek należących do Gminy Sandomierz w okresie bezlistnym wycięte zostało 21 szt. chorych drzew (ich fotografie znajdują się poniżej), na terenie działek należących do różnych instytucji działających na terenie Sandomierza wycięte zostało 110 szt. drzew, a na terenie prywatnych posesji – 120 szt. najczęściej zdrowych i okazałych drzew. Gmina Sandomierz do 31 grudnia 2021 r. planuje posadzić min. 65 drzew i 58 krzewów. Instytucje, którym wydano zgodę na wycięcie drzew w ramach nasadzeń zastępczych ma działkach będących ich własnością zostały zobowiązane do posadzenia 2 653 szt. drzew i krzewów. Właścicielom działek prywatnych nie zalecono nasadzeń zastępczych (0 szt. roślin).

Tabela. Wykaz drzew zakwalifikowanych do wycięcia

Lp.	Drzewa gatunki i sztuki wraz z opisem	Termin wycięcia	Nazwa organu wydającego decyzji i nr decyzji	Zalecone nasadzenia zastępcze	Termin realizacji nasadzeń zastępczych
1	Kasztanowiec biały (Aesculus hippocastnum) – 1 szt. pas drogowy ul. 15 Sierpnia, drzewo systematycznie niszczone przez elektryków, co spowodowało infekcję hubiaka pospolitego (Fomes fomentarius) objawiających się owocnikami na pniu i w koronie, patogen ten za pomocą enzymów rozkłada drewno (celulozę i hemicelulozę) wywołując białą zgniliznę drewna, czego skutkiem było obłamywanie się konarów.	30.12.2020 r.	Starosta Sandomierski po uzgodnieniu z Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska w Kielcach, Decyzja znak: RO.613.5.2020 z dnia 6.03.2020 r.	brak	brak
2	Wierzba płacząca (Salix sepulcralis odm. ‘Chrysocoma’) – 2 szt. przed budynkiem wielorodzinnym przy ul. Mickiewicza 29, zły stan fitosanitarny, wypróchniałe pnie, liczne pęknięcia i prześwity. Drzewa mają ograniczoną przestrzeń dla korzeni, co działa na niekorzyść ich stanu fitosanitarnego. Były również wielokrotnie ogławiane.	28.02.2021 r.	Świętokrzyski Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Kielcach Delegatura w Sandomierzu Decyzja nr 45 / A / 2020 z dnia 4.06.2020 r.	14 szt. Syringa meyeri ‘Palibin’ (lilak Meyera ‘Palibin’)	31.12.2022 r.
3	Żywotnik zachodni (Thuja occidentalis) – 1 szt. na osiedlu przy ul. Lubelskiej. Drzewo znajduje sie przy miejscach postojowych dla samochodów osób niepełnosprawnych, ma znaczną wysokość, dwa konary, rozwidlenie V-kształtne i jest niebezpiecznie wychylone od pionu. Wycięcie jednego z konarów spowoduje usuniecie pona 50% wielkości korony, co byłoby równoznaczne ze zniszczeniem drzewa. Drzewo stwarza zagrożenie wywróceniem się i zniszczeniem mienia.	28.02.2021 r.	Starosta Sandomierski Decyzja znak: RO.613.30.2020 z dnia 22.06.2020 r.	4 szt. drzew gatunku klon pospolity o kulistym pokroju korony: 2 szt. Acer platanoides ‘Globosum’ i 2 szt. Acer platanoides ‘Purple Globe’	31.12.2022 r.
4	Lipa drobnolistna (Tilia cordata) – 1 szt., drzewo znajduje się przy drzwiach sklepu przy ul. Portowej i uniemożliwia ich otwieranie.	31.12.2020 r.	Starosta Sandomierski Decyzja znak: RO.613.21.2020 z dnia 2.03.2020 r. zmieniająca decyzję znak: RO.613.11.2020 z dnia 24.02.202 r.	brak	brak
5	Kasztanowiec biały (Aesculus hippocastanum) – 3 szt. Drzewa stwarzają zagrożenie z uwagi zły stan fitosanitarny pogłębiający się już od wielu lat. W 2020 r. konary obłamały się podczas wichur. Drzewa znajdują się blisko traktów pieszych. Ich wycinka jest podyktowana koniecznością zapewnienia bezpieczeństwa osobom z nich korzystającym oraz przeprowadzenia prac pielęgnacyjnych w Parku Piszczele.	28.02.2021 r.	Świętokrzyski Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Kielcach Delegatura w Sandomierzu Decyzja nr 91 / A / 2020 z dnia 6.11.2020 r.	4 szt. Carpinus betulus ‘Frans Fountain’ (grab pospolity)	31.12.2021 r.
6	Buk pospolity (Fagus sylvatica) – 1 szt. w Parku Miejskim, drzewo to ma wypalone wnętrze pnia, w czerwcu 2020 r. podczas burzy obłamały się z niego konary, powstały rany przez które wnikają patogeny, drzewo jest w fazie obumierania Jarząb pospolity (Sorbus aucuparia) – 1 szt., na osiedlu przy ul. J. Słowackiego, drzewo martwe.	28.02.2021 r.	Świętokrzyski Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Kielcach Delegatura w Sandomierzu Decyzja nr 103 / A / 2020 z dnia 30.11.2020 r.	Buk pospolity ma zostać w parku jako świadek historii oraz ma być posadzone drzewo – 1 szt. Cercis canadensis (judaszowiec kanadyjski) Zamiast Sorbus aucuparia – 2 szt. Cotinus coggygria (perukowiec podolski)	31.12.2021 r.
7	Jarząb pospolity (Sorbus aucuparia ) – 1 szt. Drzewo jest martwe i połamane. Wierzba żałobna ‘Chrysocoma’ (Salix × sepulcralis ‘Chrysocoma’ – 2 szt. Jedno drzewo znajduje się za budynkiem wielorodzinnym przy ul. Mickiewicza 31 (od strony balkonów), a drugie przed wejściem do budynku wielorodzinnego przy ul. J. Słowackiego 22. Stan fitosanitarny obu drzew jest bardzo zły o czym świadczą liczne owocniki grzybów na całej wysokości pnia. Z uwagi na usytuowanie i wypróchniały pień drzewa (co widać z zewnątrz) stwarza ono realne zagrożenie dla mieszkańców i mienia. Klon polny (Acer campestre) –1 szt. Pień z jednej strony drzewa na wysokości szyi korzeniowej nie ma połączenia z korzeniami. Drzewo nie jest stabilne w gruncie i grozi wykrotem. Drzewa znajdują się na osiedlu pomiędzy ul. J. Słowackiego, A. Mickiewicza i SP4.	28.02.2021 r.	Świętokrzyski Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Kielcach Delegatura w Sandomierzu Decyzja nr 105 / A / 2020 z dnia 30.11.2020 r.	1 szt. Crataegus × media ‘Paul’s Scarlet’ (głóg pośredni), 1 szt.Fagus sylvatica ‘Purpurea pendula’ (buk pospolity), 2 szt. Acer platanoides ‘Golden Globe’ 1 szt.Acer rubrum	31.12.2021 r.
8	Wierzba mandżurska (Salix babylonica var. pekinensis) – 1 szt., stan fitosanitarny drzewa jest zły (liczne owocniki korzeniowca wieloletniego Heterobasidion annosum na całej wysokości martwego pnia). W sezonie wegetacyjnym drzewo rozłamało się. Nie rokuje prawidłowego wzrostu i rozwoju. Świerk kłujący/srebrzysty (Picea pungens glauca) – 1 szt., drzewo martwe. Drzewa znajdują się na podwórku wewnętrznym kamienicy przy ul. Rynek 3, 3A, 4 i 5.	28.02.2021 r.	Świętokrzyski Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Kielcach Delegatura w Sandomierzu Decyzja nr 104 / A / 2020 z dnia 30.11.2020 r.	1 szt. Corylus avellana ‘Purple Umbrella’ (leszczyna pospolita o czerwonych liściach)	31.12.2021 r.
9	Klon pospolity (Acer platanoides) – 1 szt., w pasie drogowym ul. Staromiejskiej. Po utracie jednego z konarów powstał ubytek kominowy. Drzewo ma obecnie koronę złożoną z dwóch konarów, które są wychylone w jedną stronę, co spowodowało pęknięcie pnia w poprzek na wysokości ok. 120 cm ponad powierzchnia gruntu i na długości kilkudziesięciu cm w obwodzie. Drzewo stwarza zagrożenie. Będzie ono wzrastać, gdy pojawia się liści i obciążą wychylone jednostronnie konary.	28.02.2021 r.	Świętokrzyski Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Kielcach Delegatura w Sandomierzu po uzgodnieniu z Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska w Kielcach Decyzja nr 106 / A / 2020 z dnia 14.12.2020 r.	brak	brak
10	Jesion wyniosły (Fraxinus excelsior) – 1 szt., znajduje się na środku chodnika przy ul. Powiśle. Uniemożliwia korzystanie z chodnika pieszym. Dodatkowo w obrębie jego bryły korzeniowej znajduje się linia instalacji gazowej.	28.02.2021 r.	Starosta Sandomierski po uzgodnieniu z Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska w Kielcach, Decyzja znak: ŚLR.613.48.2020 z dnia 5.01.2021 r.	brak	brak
11	Klon pospolity (Acer platanoides) – 1 szt. Drzewo znajduje się w pasie drogowym ul. Ostrówek. U podstawy pnia z jednej strony widoczne jest wypróchnienie i zapadnięcie się gruntu na skutek wypróchnienia korzeni. W koronie drzewa widoczny jest znaczny posusz, co świadczy o problemach z pobieraniem wody z gruntu – uszkodzenie korzeni i pnia oraz zamieraniem drzewa.	28.02.2021 r.	Starosta Sandomierski po uzgodnieniu z Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska w Kielcach, Decyzja znak: ŚLR.613.41.2020 z dnia 20.11.2020 r.	brak	brak
12	Klon jesionolistny (Acer negundo) – 1 szt. Drzewo znajduje się w pasie drogowym ul. Kruczej u podnóża skarpy. Jest niebezpiecznie wychylone od pionu w stronę ul. Kruczej. Z uwagi na usytuowanie i szerokość drogi stwarza zagrożenie wykrotem.	28.02.2021 r.	Świętokrzyski Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Kielcach Delegatura w Sandomierzu po uzgodnieniu z Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska w Kielcach Decyzja nr 11 / A / 2021 z dnia 29.01.2021 r.	brak	brak
13	Topola biała (Populus alba) – 1 szt. Drzewo w Parku Miejskim od strony ul. Szkolnej, na całym obwodzie szyi korzeniowej ma owocniki opieńki miodowej (Armillaria mellea, widoczne tylko przez kilkanaście dni w roku), co świadczy o rozkładzie drzewna w tym obszarze, co może skutkować nagłym obumarciem drzewa i jego upadkiem.	28.02.2021 r.	Świętokrzyski Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Kielcach Delegatura w Sandomierzu Decyzja nr 7 / A / 2021 z dnia 15.01.2021 r.	brak	brak

Opracowanie: Anita Łukawska

Fot. 1–13 Gmina Sandomierz