131. rocznica urodzin Aleksandra Patkowskiego Honorowego Obywatela Miasta Sandomierza

PAMIĘCI ALEKSANDRA PATKOWSKIEGO

Są ludzie, którzy swoim życiem i działalnością inspirują. Takim człowiekiem był i jest urodzony w Ożarowie Kieleckim Aleksander Kazimierz Patkowski (1890-1942).

Aleksander Patkowski, którego kolejną rocznicę urodzin obchodzimy uroczyście w Sandomierzu w dniu 4 marca br., znalazł się wśród 20 wybitnych postaci Ziemi Świętokrzyskiej przypomnianych w ramach obchodów 90-lecia ODRODZENIA POLSKI w roku 2008.

Sandomierz pamięta o swoim niezwykłym mieszkańcu, wspaniałym pedagogu, społeczniku, pisarzu, krajoznawcy, twórcy regionalizmu polskiego i gorącym patriocie. W Sandomierzu odbyło się wiele uroczystości poświęconych życiu i działalności Aleksandra Patkowskiego.

W czerwcu 1990 roku odbyła się dwudniowa sesja naukowa w 100-lecie urodzin twórcy regionalizmu polskiego Aleksandra Patkowskiego. Sesja prowadzona była przez regionalistę Zbigniewa Puławskiego z Sandomierza, którą prowadził wspólnie z Andrzejem Rembalskim z WSP Kielce.

Kolejne sesje odbyły się w 105, 110, 115 i 120 rocznicę urodzin Aleksandra Patkowskiego. Honorowymi gośćmi uroczystości byli: m.in. min. MEN. Anna Radziwiłł, córka Aleksandra prof. Hanna Patkowska, Wojciech Targowski siostrzeniec Patkowskiego z małżonką i delegacja miasta Ożarowa, miejsca urodzenia regionalisty (4 marca1890 r.)

Dzięki inicjatywie red. Zbigniewa Puławskiego powstał w październiku 1990 roku film dokumentalny pt. Aleksander Kazimierz Patkowski (1890-1942) – Twórca regionalizmu polskiego, w reżyserii Grzegorza Dybowskiego z TVP 1.
Ten 32 minutowy film został nakręcony w październiku roku 1990, po uroczystej sesji naukowej zorganizowanej przez regionalistów kieleckich i sandomierskich.

Dla mnie Aleksander Patkowski jest wzorem pedagoga, człowieka, obywatela i polskiego patrioty. Jestem zafascynowany jego życiem i dokonaniami podkreślał na uroczystościach Zbigniew Puławski działacz kultury i inicjator obchodów rocznicowych. Mówca podkreślił olbrzymie zasługi bohatera spotkania dla środowiska nauczycielskiego, dla tworzenia szkolnictwa w Polsce Odrodzonej, dla kształcenia wychowawców nowych pokoleń młodzieży

Inwencja twórcza Patkowskiego była niespożyta. Powołał on do istnienia m.in. Powszechne Uniwersytety Regionalne (pierwszy powstał w Sandomierzu w 1923 r.) Komitet Obrony Puszczy Jodłowej, zorganizował Wystawę Świętokrzyską w Warszawie i Kielcach, I Kongres Krajoznawczy w Poznaniu (r.1929). Pisał liczne artykuły, redagował książki i czasopisma takie jak: Polska Oświata Pozaszkolna, Ziemia, Pamiętnik Świętokrzyski – Kielce 1931 (Wacław Borowy nazwał tą publikację arcydziełem literatury krajoznawczej) Sandomierskie – Góry Świętokrzyskie –Poznań 1938 i wiele innych.

Jedną z największych zasług bohatera sztuki Żeromskiego pt. „Uciekła mi przepióreczka" jest wychowanie całych zastępów wspaniałych uczniów takich jak: Adam Bień, Bolesław Babski, Czesław Latawiec, Wincenty Burek, Piotr Banaczkowski.
Patkowski kochał młodzież i był przez nich kochanym.
Przyjaźnił się z Aleksandrem Janowskim twórcą Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego, zafascynowany był Stefanem Żeromskim i swoim kolegą szkolnym, wybitnym polonistą prof. Wacławem Borowym i prof. Karolem Zawodzińskim.

Zbrodnicza działalność niemieckich najeźdźców, polegająca na eksterminacji m.in. inteligencji polskiej spowodowała aresztowanie, pobyt na Pawiaku, a potem wywiezienie Aleksandra Patkowskiego do KL Auschwitz, gdzie został zamordowany 22 marca 1942 r.

W ostatnim liście do rodziny w Sandomierzu Aleksander napisał m.in. prochów moich nie znajdziecie, sercem zostaje z Wami i każdą cząstką Ziemi Sandomierskiej.

PS. W październiku 2019 r. Rada Miasta Sandomierza jednogłośnie przyjęła wniosek Zbigniewa Puławskiego o nadanie Honorowego Obywatelstwa Miasta Sandomierza dla Aleksandra Kazimierza Patkowskiego.

Zbigniew Puławski przystąpił także do opracowania monografii o Aleksandrze Patkowskim – twórcy regionalizmu polskiego. Poszukuje funduszy na wydanie dzieła o życiu i działalności tego wybitnego Polaka i patrioty, jego krajanina. Poszukuje dobrego wydawcy.

Tekst. Zbigniew Puławski

Fot. Arch. Zbigniew Puławski

JPEGA. Patkowski wśród rodziny Sandomierz ok1905r.jpeg (199,96KB)
JPEGA. Patkowski wśród swoich wychowanków, 2.jpeg (229,16KB)