Sandomierzanin Roku 2023

Gala "Sandomierzanin Roku 2023" pod patronatem honorowym Marcina Marca burmistrza Sandomierza odbyła się w uroczystych wnętrzach Zamku Królewskiego w Sandomierzu, gromadząc przedstawicieli społeczności, reprezentujących różnorodne środowiska i branże oraz znamienite postaci z regionu. Nominacje do tytułu najwybitniejszej osobowości roku otrzymali wyjątkowi mieszkańcy:

– Celina i Wojciech Chmielowie,

– Urszula Gach,

– Andrzej Mirek,

– Anna Przybysz,

– Doktor Urszula Stępień.

Całe wydarzenie przygotowane było ze starannością przez Klub Miłośników Sandomierza, którego prezesem jest Marek Rożek przy współpracy z Urzędem Miejskim w Sandomierzu.

Napięcie wśród uczestników gali narastało wraz z ogłaszaniem nominacji. Ostateczny wybór padł na doktor Urszulę Stępień, która otrzymała zaszczytny tytuł "Sandomierzanina Roku 2023". To właśnie ona, w momencie uroczystego wręczenia nagrody, wyraziła swoje wzruszenie i wdzięczność. W swoim przemówieniu podkreśliła, że każdy mieszkaniec miasta zasługuje na ten tytuł w swojej dziedzinie, a sama nagroda ma dla niej wymiar symboliczny.

Tytuł "Sandomierzanina Roku 2023" został oficjalnie wręczony przez Marka Rożka, który podkreślił wkład doktor Urszuli Stępień w rozwój miasta oraz jego promocję.

Burmistrz Marcin Marzec również nie szczędził słów uznania pod adresem laureatki, podkreślając jej znaczący wkład w kulturę, naukę i muzealnictwo miasta. Podziękowania skierował również do wszystkich obecnych za wsparcie dla laureatów oraz zaangażowanie w kulturę i promocję Sandomierza.

Podczas gali nie zabrakło również wyjątkowych gości, takich jak Arkadiusz Bąk przewodniczący Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego oraz Karol Bielecki – słynny piłkarz ręczny, Honorowy Obywatel Sandomierza.

W części artystycznej publiczność miała okazję przypomnieć sobie piosenki nieżyjącego już, lecz niezapomnianego sandomierskiego barda Marka Sochackiego, który w swojej twórczości promował piękno i historię miasta. O oprawę artystyczną zadbała również Chorągiew Rycerstwa Ziemi Sandomierskiej, co dodatkowo podniosło uroczysty charakter wydarzenia.

Podczas tej wyjątkowej gali, pośród uroczystości wręczania tytułu "Sandomierzanina Roku 2023", odbyło się także doniosłe wydarzenie – oficjalne nadanie honorowego obywatelstwa miasta Sandomierza Karolowi Buremu, kasztelanowi zasłużonemu dla rozwoju kultury oraz aktywnego w promowaniu miasta i działalności społecznej.

Poza rodziną, Karolowi Buremu towarzyszyła liczna grupa rycerzy i dwórek z Chorągwi Rycerstwa Ziemi Sandomierskiej, co dodatkowo podkreślało rangę i szlachetność tej inicjatywy. Marcin Marzec burmistrz Sandomierza wygłosił laudację, opisując wyczyny i zasługi kasztelana Karola Burego dla miasta. Jego ogromny wkład w kulturowy rozwój Sandomierza oraz promocję miasta wśród społeczności lokalnej i nie tylko.

Akt nadania honorowego obywatelstwa Sandomierza Karolowi Buremu był nie tylko wyrazem uznania dla jego osobistych dokonań, ale także symbolicznym gestem podkreślającym wartość jego wkładu w życie społeczności lokalnej. Ta wyjątkowa chwila dopełniła atmosferę uroczystości, czyniąc ją jeszcze bardziej wyjątkową i doniosłą.

Cała gala, wypełniona dostojeństwem i wzruszeniem, stanowiła nie tylko wyraz uznania dla wybitnych mieszkańców miasta, ale także okazję do celebrowania jego bogatej historii i kultury.

 

Sylwetki osób nominowanych:

Doktor Urszula Stępień

Od wielu lat pracuje jako kustosz w Muzeum Diecezjalnym w Sandomierzu, działa społecznie w Towarzystwie Naukowym Sandomierskim i Społecznym Komitecie Odnowy Cmentarza Katedralnego. Jest przewodniczącą Komisji Kultury i Dziedzictwa Diecezjalnego Kurii Diecezjalnej w Sandomierzu oraz sekretarzem zarządu Stowarzyszenia Przyjaciół Sandomierskiej Bazyliki Katedralnej. Jest autorem obszernej monografii Muzeum Diecezjalnego w Sandomierzu, stanowiącej zwieńczenie jej wieloletniej pracy naukowej, dokumentacyjnej w zakresie dziedzictwa. Dzięki jej działaniom nad modernizacją i nową interpretacją ekspozycji Muzeum Diecezjalnego, może ono poszczycić się znaczącym wzrostem frekwencji odwiedzających. Zbiory muzealne zawierające między innymi takie eksponaty, jak obraz Łukasza Cranacha Starszego czy pamiątki historyczne w postaci rękawiczek królowej Jadwigi oraz działania pani kustosz i jej współpracowników sprawiają, że Muzeum Diecezjalne jest ważnym punktem na trasie zwiedzania Sandomierza i całego województwa, czego potwierdzeniem jest liczba gości odwiedzających muzeum. Urszula Stępień jako pierwsza przed ponad 10-ciu laty zainicjowała organizowanie wystaw czasowych w muzeum. Wystawy poruszają tematy o zasięgu ogólnopolskim, kreują nowe kierunki badawcze, ważne w promowaniu dziedzictwa nie tylko Sandomierza, ale całego województwa. Jedną z ciekawszych wystaw czasowych była „Zgoda Sandomierska. Zgoda panów – zgoda braci”. Z dużym odzewem spotkała się także prezentowana w 2020 roku ekspozycja „Nie samym chlebem”, która zgromadziła prace wybitnych polskich artystów. Na otwartą w październiku 2022 roku ekspozycję „Ars epistolandi. Kiedy pisanie listów było sztuką” złożyły się dokumenty, autografy i rękopisy pochodzące z kolekcji ks. Jana Wiśniewskiego, a przechowywane w zbiorach Biblioteki Diecezjalnej w Sandomierzu. Na wystawę wybranych zostało ponad sto listów pisanych ręcznie (to zaledwie fragment tego niezwykłego zbioru), związanych z dziejami ojczystymi i wybitnymi postaciami: władców, hetmanów, generałów, uczonych, artystów i pisarzy. Na wystawie pokazano ponad sto przedmiotów z XVIII–XX wieku, które łączą się z odwieczną tradycją pisania listów. Są to biurka podróżne, efektowne w formie i technice wykonania kałamarze i przyciski do papieru, podstawki na pióra i korespondencję oraz pióra do pisania. Urszula Stępień zainicjowała również edukację muzealną, z której skorzystało do tej pory kilkaset dzieci z Sandomierza i okolicznych miejscowości. W muzeum odbywają się permanentnie lekcje muzealne dla najmłodszych między innymi „O ogrodzie Marcina z Urzędowa”. Doktor Urszula Stępień włączyła także muzeum do różnych programów i projektów, a wraz ze współpracownikami nawiązała współpracę z różnymi instytucjami zarówno muzealnymi jak i innymi, co przyniosło efekt w postaci wymiany eksponatów i poszerzenia oferty wystawienniczej.

Doktor Urszula Stępień promuje dziedzictwo kulturowe na licznych konferencjach, wygłasza odczyty popularyzując skarby sandomierskich archiwów i eksponaty muzealne. Dokonała wielu różnego rodzaju odkryć, nowych faktów w sensie naukowym i kulturowym, dotyczących m.in. kolegiaty, obecnej katedry w Sandomierzu. Jest autorką ponad 40 artykułów naukowych dotyczących dziedzictwa Sandomierza, współautorką tekstu do albumu „Bazylika katedralna w Sandomierzu” i autorką albumu „Dawny Sandomierz”. Obecnie opracowuje działalność kolekcjonerską ks. Jana Wiśniewskiego, autora monografii kościołów diecezji sandomierskiej i kieleckiej.

Nie można pominąć jej aktywnej działalności społecznej w Towarzystwie Naukowym Sandomierskim (udział w konferencjach i spotkaniach naukowych, liczne publikacje w Zeszytach Sandomierskich, członkostwo w zarządzie) oraz Społecznym Komitecie Odnowy Cmentarza Katedralnego (członkostwo w organach statutowych, udział w kwestach).

Praca i działalność społeczna pani dr Urszuli Stępień zostały docenione i wielokrotnie nagradzane:

2002 – nagroda Sybilla dla Muzeum Diecezjalnego,

2015 – Róża Regionów – III miejsce w kategorii projekt specjalny trzymał „Przewodnik do kontemplacji” stworzony przez Muzeum Diecezjalne w Sandomierzu pod tytułem: „Sandomierski ogród kanonika Marcina z Urzędowa”,

2020 – Świętokrzyska Nagroda Kultury II stopnia,

2021 – Nagroda Bonum Publicum im. Aleksandra Patkowskiego w kategorii działalności na rzecz regionu, kultury, społeczności lokalnej – „za wieloletnią pracę na rzecz rozwoju i promocji Muzeum Diecezjalnego”,

2022 – Srebrny Krzyż Zasługi na wniosek Zarządu TNS „Za zasługi w działaniu na rzecz zachowania dziedzictwa kultury Polski”,

2022 – Honorowa Odznaka „Zasłużony dla Kultury Polskiej” na wniosek zarządu SKOCK,

2023 – Świętokrzyska Nagroda Muzealna im. Tadeusza Włoszka za przygotowanie wystawy „Ars epistolandi. Kiedy pisanie listów było sztuką” uznanej przez Zarząd Województwa za najciekawszą ekspozycję minionego sezonu.

 

Andrzej Mirek

Nauczyciel, trener, kurator społeczny, związany z Sandomierzem od 1987 roku. Nauczyciel wychowania fizycznego zatrudniony w Zespole Szkół Technicznych i Ogólnokształcących (dawna „Budowlanka”) w 1987 roku. Pracuje w tej szkole nieprzerwanie od 37 lat. Wychowawca wielu pokoleń absolwentów szkół zawodowych. Wraz z podjęciem pracy w szkole rozpoczął współpracę z klubem sportowym, w sekcji lekkiej atletyki. Zajęcia z lekkoatletami szkoleniowiec prowadził najpierw w strukturach SKS „Wisła” Sandomierz, następnie UKS „Trójka” Sandomierz, a obecnie MUKS „Wisła” Junior Sandomierz. Jego podopieczni zdobyli do tej pory 41 medali Mistrzostw Polski w lekkiej atletyce, w różnych kategoriach wiekowych: młodzika, juniora młodszego, juniora, młodzieżowca a także seniora.

 

Anna Przybysz

10 lat temu przeniosła się z mężem do stuletniego, rodzinnego domu w Andruszkowicach gdzie przyjeżdżała na wakacje. To było jej marzenie. Anna jest absolwentką Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Poznaniu, Studium Reintegracji Społecznej w Towarzystwie Psychoprofilaktycznym w Warszawie, podyplomowo ukończyła Zarządzanie Oświatą oraz Zarządzanie Administracją Publiczną WSHP w Sandomierzu i śpiewająco, radośnie i smacznie promuje nasz Sandomierz.

Współpracuje od lat, jak to mówi „owocnie” z przyjaciółmi, zaangażowanymi osobami i instytucjami miasta Sandomierza i Gminy Samborzec. Od lat organizuje – WOLNE ŚPIEWANIE – wspólne śpiewanie z mieszkańcami Sandomierza i turystami utworów powstańczych i okupacyjnych wspominając Poległych Pielaszowiaków 1944 roku. Anna jest prezesem Fundacji Świętokrzyski Ogród Inspiracji (ogrod-inspiracji.pl), gdzie odbywają się różne spotkania edukacyjne i integracyjne, małe koncerty z cyklu: SOczysta Muza na wiejskim podwórku. Fundacja już 6 raz zorganizuje w tym roku integracyjne przedsięwzięcie o charakterze historycznym i promującym hart ducha i ciała: Bieg NA ZDROWIE!.. o sandały bł. Wincentego Kadłubka. Impreza weszła już do kalendarza imprez sandomierskich i cieszy się uznaniem wykraczającym poza nasze miasto.

Anna Przybysz wraz z mężem Jackiem prowadzą od lat Zamkową Grupę Wokalną SAN-do-MIR i koncertują: Anielskie Śpiewanie, Wiosenne Śpiewanie, Śpiewanie dla Pokoju zachęcając mieszkańców do współudziału.

Anna jako trener reintegracji społecznej, animator sztuki poprowadziła już dwie edycje autorskiego projektu „JAszkółka – warsztaty zanurzone w profilaktyce” (zadanie publiczne) kierowane do kobiet, chcących rozwijać się emocjonalnie, artystyczne i duchowo.

Anna jest znana jako szansonistka w zespole TRIODEON, gdzie prezentuje postaci Hanki Ordonówny, Edith Piaf i ostatnio śpiewa i opowiada o Kobietach z Ochotniczej Legii Kobiet z czasów wojny polsko-bolszewickiej.

Wraz z mężem prowadzą zajęcia artystyczne od lat na terenie gminy Samborzec i poza nią. Oboje Cisną MOC – czyli wyciskają świeże soki z owoców i warzyw i częstują gości i zachwycają się regionem. Stale współpracują z grupą z KGW z Zajeziorza pod nazwą PRZELASKI. Anna twierdzi, że sama jest już Przelaską.

Ważne są dla niej historia, kultura, sztuka, pochwała wsi i mocy natury oraz profilaktyka zdrowia. Od lat realizuje swój projekt koncertowy i edukacyjny ”Zdrowy Polak  – Nowy Patriotyzm”.

Przyjechała żeby odpoczywać na wsi, zachwycać się Sandomierzem i malować… a wyszło jak widać.

 

Urszula Gach

Urszula Gach od 18 lat związana jest z Polskim Czerwonym Krzyżem. Od 2009 roku koordynuje pracę Oddziału Rejonowego PCK w Sandomierzu. Realizuje działalność w obszarach pierwszej pomocy, krwiodawstwa, profilaktyki uzależnień, aktywizacji osób starszych, integracji pokoleniowej i międzypokoleniowej, pomocy socjalnej. Aktywnie uczestniczy w życiu publicznym miasta włączając się w lokalne wydarzenia. Pozyskując środki zewnętrzne realizuje wiele zadań publicznych i projektów, beneficjentami których są mieszkańcy Sandomierza i powiatu sandomierskiego. Koordynuje programy edukacyjne i profilaktyczne w szkołach i przedszkolach. Promując krwiodawstwo co roku organizuje uroczyste obchody Dni Honorowego Krwiodawstwa oraz konkurs Wakacyjna Kropla Krwi. Od 2016 roku opiekuje się grupą seniorów organizując im zajęcia aktywizujące oraz spotkania integracyjne. Współpracuje z władzami lokalnymi, stowarzyszeniami: Amazonki, PSD Sandomierz, La Zebra, ŚDS ul. Katedralna oraz Dziennym Domem Pobytu Seniora i Ośrodkiem Pomocy Społecznej.

Włącza się w pomoc socjalną dla seniorów i rodzin potrzebujących organizując paczki żywnościowe w ramach akcji Czerwonokrzyska Gwiazdka i Wielkanoc z PCK. Wspólnie z pracownikami i wolontariuszami prowadziła punkt pomocy humanitarnej dla obywateli Ukrainy pozyskując dary rzeczowe. Część pomocy wydawana była w ramach pozyskanych środków na realizację projektów dedykowanych uchodźcom. Organizowała warsztaty integrujące dzieci polskie i ukraińskie. W 2022 roku zdobyła tytuł Osobowość Roku 2022 w Powiecie Sandomierskim – Echa Dnia.

Urszula Gach z wykształcenia geodeta, stała się społecznikiem pomagającym innym „Widocznie tak mi było pisane”, mówi.

Dziś z perspektywy czasu nie żałuje tej decyzji. „Lubię kontakt z innymi osobami, lubię pomagać i czuć się potrzebna. Staram się być tam, gdzie jesteśmy potrzebni i odpowiadać na potrzeby w danym momencie”. Wiedzą o tym min. uchodźcy z Ukrainy, którzy w ostatnich latach byli centrum pomocy działalności rejonowego Polskiego Czerwonego Krzyża.

 

Celina i Wojciech Chmielowie

Małżeństwo od 28 lat, mieszkańcy prawobrzeżnej części Sandomierza gdzie w 2021 roku założyli, wraz z Haliną Miłek, stowarzyszenie „Razem dla Nadbrzezia”. Jego celem jest kultywowanie dawnej, regionalnej tradycji ludowej Sandomierza i najbliższych okolic. Stowarzyszenie powstało na potrzeby zorganizowania latem 2021 roku dużej, etnograficznej imprezy kulturalnej w plenerze, a mianowicie I Staropolskich Żniw w dzielnicy Nadbrzezie. Potrzebne były bowiem środki na staranne uszycie oryginalnych lokalnych strojów chłopskich oraz odświętnego, kompletnego stroju sandomierskiego damskiego i męskiego, jak również odtworzenia dawnych narzędzi, jadła i napitku.

Widowisko ludowe – „Staropolskie żniwa w Nadbrzeziu” –  to wydarzenie gospodarskie dziejące się w autentycznej scenerii bo na polu porośniętym zbożem gdzie licznie zgromadzeni mieszkańcy Sandomierza i okolic, jak również turyści, obserwują jego koszenie, odbieranie, wiązanie i układanie w dawne, tradycyjne snopki. Są tam kosiarze w codziennych strojach ludowych, ręczne kosy, wóz zaprzężony w dwa konie. Pojawiają się odpowiednie do sytuacji formułki słowne, pieśni, przyśpiewki oraz spożywany posiłek. Tego typu widowisko jest już organizowane dorocznie i cieszy się dużą popularnością.

Państwo Celina i Wojciech Chmielowie organizują także w Nadbrzeziu uroczyste dożynki miejskie z prezentacją wieńcy dożynkowych i całościowym ceremoniałem obrzędowego przekazania chleba na ręce burmistrza Sandomierza. Ponadto w swojej bogatej działalności folklorystycznej prowadzą edukację poznawczą ukazującą młodemu pokoleniu dawne artefakty kultury ludowej naszego miasta i okolic. Oprócz tradycji żniwnej uczą dzieci robić palmy wielkanocne, wić wianki sobótkowe, obchodzić rytuały związane ze śmigusem-dyngusem, czy z bogatą tradycją bożonarodzeniową.

Państwo Celina i Wojciech Chmiel swoje ciekawe zajęcia edukacyjno-poznawcze prowadzą w Izbie Pamięci Stowarzyszenia mieszczącej się budynku przy ul. Mokra 4, w prawobrzeżnej części Sandomierza. Często też czynnie i wykonawczo prezentują sandomierski struj ludowy. Ładnie ubrani biorą udział w miejskim pochodzie święta Trzech Króli, czy w inscenizacji żywych obrazów na rynku sandomierskim w październiku podczas uroczystości ku czci błogosławionego Wincentego Kadłubka, patrona naszego miasta. Zawodowo zaś pracują w Sandomierskim Centrum Kultury.

Należy stwierdzić, iż ta regionalno-folklorystyczna działalność Celiny i Wojciecha Chmiel spełnia dla Sandomierzan ważne funkcje o charakterze poznawczym, edukacyjnym, etnograficznym, społecznym. Zresztą jak sami mówią: „Poprzez uczestnictwo w organizowanych przez nas wydarzeniach o charakterze obrzędowo-zwyczajowym chcemy zachęcić ludzi do poznawania i podtrzymywania dawnych tradycji.” Zatem tego typu kreatywna aktywność kulturalna pełni uzasadnia ich nominację do prestiżowego tytułu Sandomierzanina Roku 2023.